دیوان محاسبات به عنوان نهاد نظارتی در امور بودجه‌ای دستگاه‌های دولتی از جمله نهادهایی است که نیازمند استفاده از نظارت‌های مردمی است و اهمیت این مسأله در تشکیلات استانی این دیوان بیشتر است.
به گزارش ایسنا، منطقه همدان، طبق گزارش کارشناسی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر کرده، یکی از قوی‌ترین ابزارهای مبارزه با فساد، استفاده از نظارت مردمی برای کشف و کاهش تخلفات است.
نظارت مردمی از پایین به بالا که مردم بازیگر اصلی آن هستند، طبق همین گزارش مرکز پژوهش‌ها نخستین عامل کشف تخلفات در سطح جهانی است و حدود نیمی از فسادها در سازمان‌های دولتی و خصوصی از این طریق کشف می‌شود.
دیوان محاسبات و اهمیت استفاده از ظرفیت نظارت مردمی
دیوان محاسبات کشور مؤسسه‌ای دولتی است که در امور مالی و اداری مستقل است و زیرنظر مجلس شورای اسلامی به عنوان بازوی نظارتی آن عمل می‌کند. این دیوان به کلیه حساب‌های وزارتخانه، مؤسسات، شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی از انحاء از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند، رسیدگی یا حسابرسی می‌کند که هیچ هزینه‌ای از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد.
دیوان محاسبات از جمله نهادهای نظارتی است که کارشناسان و پژوهشگران سیاسی و اقتصادی اعتقاد دارند به علت گسترده بودن حجم وظایف، هزینه‌های بالای نظارت متمرکز و نبود امکان حضور در تمامی موقعیت‌ها، استفاده از ظرفیت‌های مردمی را به ذهن متبادر می‌سازد.
استفاده از ظرفیت‌های مردمی اما یک‌شبه اتفاق نخواهد افتاد و نیازمند فراهم کردن بسترهای ساختاری، حقوقی و فرهنگی است.
دیوان محاسبات همدان و وضعیت مبهم در استفاده از نظارت مردمی
دیوان محاسبات کشور علاوه بر ستاد مرکزی مستقر در پایتخت، در کلیه مراکز استان‌ها نیز به موجب قانون تشکیلات استانی دارد.
به گزارش ایسنا، همدان از جمله استان‌هایی است که تشکیلات دیوان محاسبات دارای دفتر استانی است و امور مالی ادارات، نهادها و شرکت‌های دولتی استان را حسابرسی می‌کند.
سایت رسمی دیوان محاسبات استان همدان، پل ارتباطی مجازی این نهاد حساب می‌شود که اطلاع‌رسانی اخبار، گزارشات و دریافت نظرات و پیشنهادات را برعهده دارد.
نکته قابل تأمل در سایت این نهاد، وجود بخش «نظارت مردمی» در صفحه اول است که نسبت به بخش‌های «تماس با ما» و «نظرات و پیشنهادات» مستقل بوده و صرفا برای گزارشگران تخلف است.
در معرفی این بخش آمده برای دریافت گزارشات و اطلاعات که به کشف سوءجریانات مالی در دستگاه‌های دولتی همدان کمک کند، این بخش ایجاد شده و فرم الکترونیکی برای ثبت گزارش تعبیه شده است.
از نکات مثبت و قابل تأمل این بخش، امکان ثبت گزارشات به صورت ناشناس است. در این بخش هر چند فیلدهای نام و نام‌خانوادگی و پست الکترونیکی وجود دارد اما اجباری نیست و بستر ارسال گزارش به صورت ناشناس فراهم شده است.
از نکات حائز اهمیت این بخش، بخش ارسال فایل است و امکان بارگزاری و ارسال عکس، فیلم، صدا و فایل‌های متنی به عنوان ضمیمه و اسناد گزارشات وجود دارد.
وجود بخش نظارت مردمی در سایت دیوان محاسبات استان همدان هر چند اقدامی ارزشمند و قابل تقدیر است اما نقطه‌ضعف‌هایی دارد که در فرآیند این نظارت مردمی قابل ارزیابی است.
نکته اول این است که فرآیند رسیدگی گام به گام به گزارشات مردمی نامشخص است و سیستم رسیدگی برای گزارشگران تخلف که هم مراجعه‌کنندگان ادارات و هم کارمندان دستگاه‌های دولتی هستند، مبهم است.
نکته دوم اما عدم شفافیت در آمار و نتایج گزارشات تخلفات است. عدم شفافیت و انتشار عمومی میزان گزارشات مردمی و نتایج حاصله از آن در کشف فسادها و سوءاستفاده‌ها از بودجه‌های دولتی نیز از دیگر نقطه‌ضعف‌های موجود در این بخش است.
عدم فرهنگ‌سازی به عنوان بستر اجرایی گزاشگران تخلف از دیگر انتقادات مطرح شده برای این بخش است. ایجاد انگیزه لازم برای گزارش تخلف و از بین بردن بینش‌های غلط فرهنگی در سطح جامعه نسبت به گزارشگران تخلفات(استفاده از الفاظی مثل جاسوس) از نکات حائز اهمیت در این بخش است که نیازمند اقدامات فرهنگی و اجتماعی است.
نکته‌ای که باید بیشتر در این دیوان موردنظر باشد این است که بیشترین مخاطب این بخش کارمندان، کارکنان و حسابداران دستگاه‌های دولتی است که بیشترین ارتباط را با اسناد مالی دارند.
برای بزرگنمایی، بر روی تصویر کلیلک کنید
نکته قابل تأمل این است که هر چند گزارشات ثبت شده در این بخش، ممکن است ناقص یا کوچک باشد اما دیوان را در کشف فسادهای بزرگ‌تر یاری خواهد کرد و ممکن است سرنخ‌های جدید برای این نهاد نظارتی داشته باشد.
منبع: خبرگزاری ایسنا
